باز يا بسته؟

روز گذشته دو مطلب منتشر شد كه به روشن شدن اتفاقات اخير كمك بسياري كرده است. ابتدا مصاحبه نيما اكبرپور با مديريت بلاگفا كه مي‌توانيد ان را در اينجا بيابيد و سپس جوابيه رسمي تيم وردپرس فارسي كه در وبلاگ گناهكار منتشر شده است.سخنان هر دوطرف در عين منطقي بودن، حاوي نكاتي است كه مي‌تواند درسهاي زيادي براي ما به عنوان مخاطب ثالث داشته باشد. اجازه دهيد يك نكته بديهي را ذكر كنم: با افراط و تفريط موافق نيستم. شخصا  ترجيح مي‌دهم به جاي نقد افراد و اتفاقات جزئی به نقد افكار و ديدگاهها بنشينم.در اين دو متن رسمي منتشر شده ديدگاههايي  متفاوت وجود دارد. من قبلا اين دو نگرش متفاوت را با دو عنوان open web and close web مشخص كرده‌ام.ببينيم در اينجا آيا مصاديقي مي‌توان يافت يا خير؟

در مصاحبه‌هاي دو طرف موارد جزئی زيادي ذكر شده است كه قضاوت در مورد آنها را به شما مي‌سپارم: از جمله اين كه مديريت بلاگفا مدعي است كه هيچ هماهنگي صورت نگرفته و تيم وردپرس مدعي است كه بارها ايميل زده شده اما پاسخي دريافت نگرديده. يا مديريت بلاگفا معتقد است اين حركت يك حركتي تبليغاتي است ولي تيم وردپرس از آن به عنوان راهي براي حل مشكل كاربران سابق بلاگفا ذكر مي‌كند . يا … من مبنا را بر اين مي‌گذارم كه هر دوطرف كاملا در بيان خود صادق هستند. پس مقدار زيادي از مطالب بنظر مي‌رسد كه سوء تفاهم باشد.با توجه به اين كه هر دو طرف حاضرند كه در مورد اين قضيه باهم صحبت كنند، مي‌توان اميدوار بود كه سوء تفاهمات برطرف گردد. اما مواردي نيز وجود دارد كه بنظر مي‌رسد از تفاوت ريشه‌اي در ديدگاهها ناشي مي‌شود.من معتقدم بايد ابتدا مشخص كنيم كه ديدگاه ما به كدام سمت بيشتر گرايش دارد: وب باز يا وب بسته. تاكيد فراوان مي‌‌كنم كه در اينجا باز بودن به معناي برتري ان نيست -حداقل در اين متن- نه از نظر فني و نه از ديد ارزشي. وب بسته مشخصات خاص خود را دارد: تكنولوژی به صورت انحصاري توسط شخص/اشخاصي ايجاد مي‌شود و ديگران براي استفاده از اين تكنولوژی بايد اجازه بگيرند. در وب باز تكنولوژی به صورت اشكار در اختيار همگان قرار دارد.البته اين به معناي هرج و مرج نيست بلكه به تفاوت در نوع ليسانس‌هايي برمي‌گردد كه هركدام از اين تكنولوژی‌ها تحت ان ليسانس منتشر مي‌گردند.ليسانس‌هاي وب بسته مقررات خاص خود را دارند و شما براي استفاده از انها نياز به كسب اجازه  يا حداقل هماهنگي داريد. اين همان نكته ظريفي است كه در لابلاي حرفهاي مديريت بلاگفا  و موافقان ايشان چندبار ذكر شده است: تيم وردپرس اجازه نگرفته، هماهنگي نكرده است و ….

در صورتي كه در وب باز، قوانين اوليه‌اي وجود دارد كه هر شخصي با رعايت كردن آنها مي‌تواند از ان استفاده كند.در اينجا نيازي به كسب اجازه از شخص/اشخاص خاصي نيست. به همين دليل است كه كاربران و طرفداران وب باز به دنبال كسب اجازه از هم نيستند و فقط قوانين را رعايت مي‌كنند. اين چيزي است كه در متن نوشته تيم وردپرس مشاهده مي‌گردد. انها تنها هنگام استفاده از محصولات وب بسته نياز به كسب اجازه دارند.

آيا بايد بگوييم مدل وب بسته‌اي كه مديريت بلاگفا اتخاذ كرده است محكوم است؟ خير. اين مدل طرفداران خاص خود را دارد. اين همان مدلي است كه مثلا در دنياي آي‌تي مايكروسافت را به عنوان سمبل آن مي‌شناسند:بزرگترين شركت آي‌تي حال حاضر جهان كه اتفاقا بلاگفا نيز بر پايه يكي از محصولات مايكروسافت ايجاد شده است.

بهتر است اينجا دو موضوع را از هم تفكيك كنيم: اول بلاگفا بدون درنظر گرفتن كاربران و دوم: كاربران و محتويات توليد شده توسط آنها. در مورد اول يعني بلاگفا، تصميم در مورد اين كه براي مديريت آن از چه مدلي استفاده شود ( باز يا بسته) فقط و فقط و فقط شخص آقاي شيرازي صلاحيت انتخاب دارند.چيزي كه فكر مي‌كنم همه ما بايد به آن احترام بگذاريم و بپذيريم. اما محل اختلاف در مورد دوم است: محتويات توليد شده توسط كاربران نيز شامل اين قضيه مي‌‌شود يا خير؟

بنظرم اين همان نقطه كور ماجراست: اين كه چه كسي و تا چه ميزان بايد در مورد اين محتويات تصميم‌گيري كند؟ آيا تصميم‌گيري در مورد آن فقط و فقط در اختيار كاربران است يا مديريت بلاگفا نيز مي‌تواند در مورد آن تصميم‌گيري كند. بنظرم لزومي ندارد اين نكته بديهي را ذكر كنم كه هر سرويس رايگان، قوانيني دارد و بر اساس آن قوانين مي‌تواند محتويات يك كاربر را حذف كند اما بلوكه كردن محتويات محل اختلاف است. بايد در اين مورد بيشتر بحث كنيم.

يك نكته را هم ذكر كنم كه چندان بي‌ارتباط نيست: مديريت بلاگفا در مصاحبه خود ذكر كرده‌اند كه در نسخه جديد بلاگفا امكان بك‌آپ گيري را قرار خواهند داد. نكته ظريفی كه در گفته‌هاي ايشان بود نوع فرمت  انتخابي انها براي اين كار خواهد بود.ايشان از واژه «فرمت خاص» استفاده كرده‌اند. من دقيقا نمي‌دانم منظور ايشان از فرمت خاص چيست؟ آيا اين فرمت مخصوص بلاگفا است؟ يا فرمتي استاندارد است كه همه سرويسهاي وب از ان استفاده مي‌كنند؟ اينجا نيز نمي‌توان فرمت مخصوص بلاگفا را زير سوال برد. چرا كه باز هم شبيه اين در دنياي آي‌تي جهان اتفاق افتاده است: اختلاف نظري كه بين طرفداران دو فرمت ODF , WORD وجود داشته است كه اولي فرمت انحصاري مايكروسافت بوده و ديگري فرمت OpenDocument .هنوز نيز بر سر استفاده از اين فرمتها اختلاف عقيده زيادي وجود دارد.

در يك كلام: براي شفاف‌تر شدن اوضاع وب فارسي نيازمنديم نوع نگرش خود به وب را دقيق مشخص كنيم.

باز هم با هم صحبت خواهيم كرد.